Εδώ μακελέψαμε τους Γαλάτες

Χάρη στη φαντασία του Goscinny και το πενάκι του Uderzo που γέννησαν τις περιπέτειες του Asterix και, βέβαια, χάρη στην αγάπη του John Lennon, του Jim Morisson και πολλών ακόμη εμβληματικών καλλιτεχνών και διανοούμενων για τα τσιγάρα Gauloises, η ιδέα που έχουμε για τους Γαλάτες είναι ότι υπήρξαν κάτι κουλ, ψιλομποέμ τυπάκια, που ατύχησαν να πέσουν χρονικά πάνω στη μεθοδικότητα των Ρωμαίων, την εποχή που οι τελευταίοι έχτιζαν το Imperium και η πολλή αναρχία δεν χωρούσε εντός των (πολύ) διευρυμένων συνόρων της Ρώμης.

Υπό αυτό το πρίσμα, η ονομασία του ξέφωτου όπου τραβήχτηκε αυτή η φωτογραφία, κάπου στα ευρυτανικά δάση -με το Βελούχι στο φόντο- εκπλήσσει τον απροετοίμαστο λάτρη του Οβελίξ. Λέγεται Κοκκάλια, αλλά δεν έχει να κάνει με τα απομεινάρια από τα χοιρομέρια που άφηνε πίσω του ο συμπαθής ήρωας των κόμικς. Την ονόμασαν έτσι οι ντόπιοι αγρότες που μέχρι και τον περασμένο αιώνα ξέθαβαν κόκκαλα από τη γη. Κόκκαλα 40.000 μακελεμένων Γαλατών που αποχαιρέτισαν εδώ πάνω το μάταιο τούτο κόσμο πριν 2.300 χρόνια, όπως μαρτυρά και το μνημείο – οβελίσκος, πίσω μου. Εδώ τους έστησαν ενέδρα 8.000 Αιτωλείς και Ευρυτάνες, μέρος ενός ελληνικού συμμαχικού στρατού που δύο αιώνες μετά τους Περσικούς Πολέμους, μαζεύτηκε αρχικά στις Θερμοπύλες για μια ακόμη αποτροπή εισβολής, πολύ λιγότερο γνωστής και τραγουδισμένης από εκείνη για την οποία θυσιάστηκε στο ίδιο μέρος ο Λεωνίδας κι οι 300.

 Η τοποθεσία λέγεται Κοκκάλια, αλλά δεν έχει να κάνει με τα απομεινάρια από τα χοιρομέρια που άφηνε πίσω του ο συμπαθής ήρωας των κόμικς.

Ζούσαμε πάντα σ’ ένα κόσμο ρευστό, χωρίς σύνορα -παγκοσμιοποιημένο μπορεί να τον πει κανείς. Οι χάρτες του τελευταίου αιώνα, όπως διαμορφώθηκαν μετά το Μεγάλο Πόλεμο, μας έμαθαν να βλέπουμε το σύμπαν μ’ ένα τρόπο που θα έμοιαζε εντελώς άκυρος σ’ έναν Έλληνα, Χριστιανό υπήκοο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας πριν 300, σε ένα Σλάβο υπήκοο της Βυζαντινής πριν 1.300 ή σε ένα Γαλάτη που έψαχνε για ένα μέρος να εγκατασταθεί πριν 2.300 χρόνια…

Ναι, οι νεκροί Γαλάτες στα Κοκκάλια ήταν εισβολείς. Ζούσαν πιο βόρεια απ’ τη Βαλκανική χερσόνησο, εκεί που σήμερα βρίσκεται η Ουγγαρία, η Σλοβενία κι η Κροατία, έχοντας φύγει από τα πάτρια εδάφη (σημερινή Γαλλία) στο πλαίσιο ενός πολέμου στα σύνορα του Res Publica της Ρώμης, ήδη ακμαίου αλλά όχι τόσο ισχυρού όσο του Imperium που ακολούθησε. Οι Γαλάτες είχαν κατατροπώσει τους Ρωμαίους στο πεδίο της μάχης, αλλά δεν ήταν τόσο δυνατοί ώστε να τους εξολοθρεύσουν και να κατακτήσουν τα εδάφη τους. Πιο ανατολικά, όμως, η Ελλάδα έβγαινε κουτσουρεμένη από τις διαμάχες των Διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ήταν πολύ πιο εύφορη και ζεστή από τα εδάφη στα οποία ζούσαν οι περίπου 300.000 Γαλάτες της ιστορίας μας (85.000 στρατιώτες και οι οικογένειές τους) – τα νούμερα είναι, πιθανότατα, υπερβολικά, αλλά σίγουρα ενδεικτικά του πόσο μεγάλη δύναμη ήταν οι Γαλάτες τον 3ο αιώνα προ Χριστού.

Η αντίσταση των Ελλήνων στις Θερμοπύλες οδήγησε τον αρχηγό των Γαλατών σε ένα τακτικό ελιγμό (απειλή ότι θα κατεβεί ως τους θησαυρούς των Δελφών από τα περάσματα των Ευρυτανικών και Αιτωλικών βουνών) που με τη σειρά του έφερε την σφαγή των Ελλήνων -μετά κανιβαλισμού- στο Κάλλιο (μετέπειτα Κλαύσιο, λόγω του θρήνου για το μακελειό) και τα αντίποινα με την ενέδρα στα Κοκκάλια που διέλυσαν το κύριο σώμα στρατού των εισβολέων. Οι υπόλοιποι Γαλάτες γύρισαν πίσω και συνέχισαν πιο ανατολικά, στην περιοχή που ονομάστηκε Γαλατία και που, αν δει κανείς το χάρτη της σημερινής Τουρκίας, περιλαμβάνει και την Άγκυρα.

Ο χάρτης με ολόκληρη την πορεία των Γαλατών της ιστορίας μας.

Ως -Μικρασιάτες πλέον- Γαλάτες, έζησαν δίπλα στους Έλληνες για εκατοντάδες ακόμη χρόνια, μέχρι που όλοι τους έγιναν Ρωμαίοι ή Βυζαντινοί, υμνώντας τους ίδιους θεούς, πληρώνοντας φόρους στον ίδιο αφέντη, απολαμβάνοντας την ίδια ανάπτυξη και υποφέροντας από τα ίδια βάσανα, σε μία ακόμη απόδειξη ότι το να τραβάμε γραμμές σε ένα χάρτη και να προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε τον κόσμο με υπεραπλουστευτικές ατάκες δεν έχει και πολύ νόημα. Κάπως σαν την επιγραφή στο Μνημείο στα Κοκκάλια που αναφέρεται «στη θυσία όσων Ελλήνων έπεσαν εκεί για να είμαστε οι υπόλοιποι Έλληνες ελεύθεροι στον αιώνα τον άπαντα».

Με τον πιο διάσημο πίνακα του Ιάπωνα Hokusai στο τσεπάκι του t-shirt του, ο ελάχιστα υποψιασμένος επισκέπτης του Μνημείου στα Κοκκάλια χαμογέλασε λίγο ειρωνικά, λίγο αμήχανα από το δέος μπροστά στα κύματα της Ιστορίας και αποχώρησε διακριτικά, σχεδιάζοντας να περάσει από το Κάλλιον – Κλαύσιον στην επόμενή του προπόνηση με το ποδήλατο και να κάνει σύντομα ένα ταξίδι στη Γαλατία. Τη μικρασιατική ή τη άλλη, του Αστερίξ. Σίγουρα και οι δύο θα είναι υπέροχες.