Revisit THE ESSENTIALS: 9. Όλες του οι ταινίες (1998-2017) – Christopher Nolan

👁 Η καραντίνα σε λίγο θα λήξει, οπότε τώρα είναι η τελευταία σου ευκαιρία για μια Nolan-saga. Ένα revisit στο έργο του κορυφαίου σκηνοθέτη των καιρών μας. Δεν χρειάζεται πολλή ανάλυση για την κάθε ταινία του. Τις έχεις δει και ξαναδεί και απολαύσει τόσες φορές. Έχω να προσθέσω μόνο μια προσέγγιση στην προτεινόμενη saga. Δες τις όλες ξανά, μία ή δύο ταινίες τη μέρα, ως ένα ενιαίο έργο που πραγματεύεται την έννοια της πραγματικότητας και πώς την αντιλαμβανόμαστε, ο καθένας με το δικό του τρόπο.

🦇 Για να το κάνεις σωστά, πρέπει να ξεμπερδέψεις γρήγορα-γρήγορα με τα Batman.Ει δυνατόν, αφιέρωσε μια μέρα και βγάλε τα αμέσως από τη μέση. Η τριλογία αυτή είναι σαν το έργο μιας side band του Nolan. Υπέροχη, αλλά ξεκάθαρα spin off από τη βασική του φιλοσοφία που θα αναλύσω παρακάτω.

Batman Begins (2005): Η μόνη “αφελής” ταινία που γύρισε ποτέ, αλλά -προσωπική μου γνώμη- το καλύτερο Batman απ’ όλα. Καλύτερο απ’ την τηλεοπτική σειρά των ’60s κι από τα παραμύθια των Burton και Schumacher. Εδώ έχουμε μια ταινία με σούπερ ήρωες που δεν ψάχνει να υποδυθεί κάτι άλλο. Γι’ αυτό και είναι τέλεια για το είδος της.
The Dark Knight (2008): Αλλά επειδή ο Nolan είναι ο Nolan και το 2008 πια δεν είχε ανάγκη τα στούντιο και μπορούσε να κάνει ό,τι γουστάρει, μετέτρεψε τον Batman από κόμικ σε υπαρξιακό δράμα. Ένα case study από μόνο του, το “The Dark Knight” είναι για πολλούς η καλύτερη ταινία του. Δεν τσιμπάω, γιατί παραμένει μια ταινία για έναν σούπερ ήρωα και εκτός της σειράς περί αντίληψης πραγματικότητας, αλλά την εκτιμώ αφάνταστα.
The Dark Knight Rises (2012): Ιδανικός τρόπος για να κλείσει την τριλογία του και να πάει παρακάτω, ξεμπερδεύοντας με την υποχρέωση να πρέπει να ασχοληθεί με ένα τόσο εμπορικό είδος. Ξεμπερδέψαμε κι εμείς με τα Batman, πάμε τώρα στο ζουμί.

📚 Η κατά Nolan Πραγματικότητα, σε 7 κεφάλαια:

Following (1998): Η αντίληψη
Δεν υπάρχει μία μόνο αλήθεια. Ο καθένας αντιλαμβάνεται μια διαφορετική πραγματικότητα, βάσει των δεδομένων που έχει γι’ αυτήν. Με την ιδιαίτερη αφηγηματολογία του, ο Nolan μας βάζει πολύ δυνατά στο θέμα που θα πραγματευτεί σε όλες του τις ταινίες. Έξτρα λόγος για να την δεις με προσοχή: Ο Alex Haw. Αφού σε εντυπωσιάσει στην ταινία, ψάξε να βρεις γιατί δεν είδες αυτόν τον θεούλη ποτέ ξανά στο σινεμά.

Memento (2000): Η μνήμη
Η πραγματικότητα που θυμόμαστε και η πραγματικότητα που υπήρξε διαφέρουν μεταξύ τους. Η αντίληψη για τα πράγματα βασίζεται πάρα πολύ στις λεπτομέρειες που κρατά η μνήμη μας. Το σκηνοθετικό του εύρημα να γυρίσει προς τα πίσω μέχρι την ανάμνηση (ή την έλλειψη αυτής) που κάνει την ουσιώδη διαφορά, σύστησε τον Nolan ως το “next big thing” σε ένα κοινό που διψούσε επιτέλους για κάτι διαφορετικό.

Insomnia (2002): Η συγκέντρωση
Η αντίληψη της πραγματικότητας επηρεάζεται έντονα από τη συγκέντρωσή μας σε ό,τι συμβαίνει. Ή την έλλειψη συγκέντρωσης. Το “Insomnia” είναι η πιο αδύναμη ταινία του. Μαζί με το “Batman Begins” ορίζουν την θολή εποχή που έγινε mainstream σκηνοθέτης και άρα έπρεπε ακόμη να ακολουθήσει κάποιες από τις προσταγές των αφεντικών του Χόλιγουντ. Είναι ένα ενδιαφέρον αστυνομικό θρίλερ, αλλά χωρίς τον ίδιο το Nolan να έχει πειράξει το story, είναι βασικά μόνο αυτό, όσες σκηνοθετικές ενέσεις κι αν του χώνει. Με τον ίδιο στο σενάριο, θα είχαμε μια πολύ διαφορετική ταινία…

The Prestige (2006): Η εξαπάτηση
Η πραγματικότητα μπορεί να στρεβλωθεί από τους επαγγελματίες της εξαπάτησης. Ξέρουν τι πρέπει να σου δείξουν για να σε κάνουν να πιστέψεις κάτι διαφορετικό απ’ αυτό που συμβαίνει. Η διαμάχη των δύο κορυφαίων μάγων και η αινιγματική συμβολή του Nikola Tesla καθιέρωσαν τον Nolan ως κορυφαίο δημιουργό. Αυτή τη φορά η σκηνοθεσία του είναι όσο πιο λιτή γίνεται, αλλά είναι το αριστουργηματικό σενάριο που κάνει τη διαφορά.

Inception (2010): Το υποσυνείδητο
Η αντίληψη της πραγματικότητας έρχεται από βαθιά μέσα μας. Ίσως, μάλιστα, κάποιος να την έχει ριζώσει εκεί με δόλιο τρόπο. Αφού παρουσίασε σιγά σιγά και υπομονετικά όλα τα παραπάνω, σαν μια τεράστια εισαγωγή στο θέμα, ο Nolan εμφάνισε το 2010 το magnum opus του. Ίσως την καλύτερη ταινία όλων των εποχών (σίγουρα την καλύτερη περιπέτεια όλων των εποχών). Η δεύτερη αφορμή για μια Nolan-saga, αφού φέτος κλείνει τα 10 χρόνια από τότε που βγήκε στους κινηματογράφους και μας έβαλε όλους σε ένα σοκ απ’ το οποίο (κάποιοι) δεν έχουμε ακόμη βγει…

Interstellar (2014): Η σχετικότητα
Μερικές ώρες σ’ ένα πλανήτη κοντά σε μια μαύρη τρύπα είναι μερικά χρόνια στη Γη. Η πραγματικότητά μας απλά δεν υπάρχει κάπου αλλού. Τα όσα πραγματεύεται εδώ είναι τόσο σύνθετα, πολύπλοκα και δυσνότητα, που χρειαζόταν τεράστια τέχνη για να μην καταλήξει με κάτι ακατανότητο (σαν Malick στα τελευταία του). Ευτυχώς ο Nolan είναι τόσο μεγαλοφυής που καταφέρνει να το γυρίσει όλο αυτό σε πλεονέκτημα, δημιουργώντας μια περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας που κόβει την ανάσα (και που σε αναγκάζει να τη βλέπεις ξανά και ξανά, για να καταλάβεις τι ακριβώς συμβαίνει και πώς όλα μπλέκονται μεταξύ τους σε άλλους χρόνους, τόπους, σύμπαντα).

Dunkirk (2017): Ο χρόνος
Τα πάντα είναι ένα στιγμιότυπο. Η πραγματικότητα δεν είναι η ίδια για εκείνον που τη μετράει σε δευτερόλεπτα και εκείνον που τη μετράει σε αιώνες. Η -κατά την ταπεινή μου άποψη- αφηγηματολογικά κορυφαία του ιδέα, αποδίδει μια ταινία που θεωρητικά είναι πολεμική (και ίσως να είναι η καλύτερη πολεμική ταινία που γυρίστηκε ποτέ) αλλά που πρακτικά είναι μια φιλοσοφική πραγματεία πάνω στην σχετικότητα του χρόνου.

____________

🏠 Αφού θα μείνουμε σπίτι και θα καταναλώσουμε περισσότερη τέχνη απ’ ότι συνήθως, ευκαιρία να ξαναθυμηθούμε -ή να πρωτογνωρίσουμε- κάποια αριστουργήματα. Να βγούμε πιο γεμάτοι άνθρωποι απ’ αυτήν την απομόνωση.

👨🏽‍🏫 Κάθε τόσο θα προτείνω μία ταινία, ένα άλμπουμ, ένα βιβλίο, μια ιστορία -μέρος του κανόνα ή κάποιο ανένταχτο αριστούργημα, πάντα όμως στοιχειώδες, απαραίτητο, εκ των ων ουκ άνευ.

🔗 Ολόκληρη η λίστα, όπως ανανεώνεται καθημερινά, βρίσκεται εδώ.