Τα καλύτερα τραγούδια της Madonna
Το Πο Πο Culture! επιστρέφει στη δράση, ακριβώς (τέλος πάντων) μια δεκαετία μετά την ίδρυσή του, με ένα εξαντλητικό αφιέρωμα στα καλύτερα τραγούδια του απόλυτου pop icon.
01. Borderline
Διάβασα κάπου κάποτε (κάποια συζήτηση μεταξύ fans της Madonna ήταν, fans από πάντα) μια ιστορία. Τη μεταφέρω με τα δικά μου λόγια: Μια επίσκεψη στη Νέα Υόρκη κατά τη διάρκεια ενός ζεστού Οκτώβρη στα μέσα της δεκαετίας του ’80. Το σπίτι που φιλοξενεί τον αφηγητή βρίσκεται κάπου στο Lower Manhattan. Είναι Παρασκευή. Βραδιάζει. Η κίνηση γεμίζει την Houston St. σε σημείο που την τελματώνει. Τα χέρια κατεβαίνουν στις μανιβέλες των παραθύρων, οι ήχοι από τα κασετόφωνα μπερδεύονται και αρχίζουν να ζωγραφίζουν το soundtrack της πόλης, οι μαρκίζες του Broadway -θολές πίσω από τα βρώμικα παρμπρίζ-, μαλώνουν για το ποια θα πρωταγωνιστήσει στο φόντο. Από ένα αυτοκίνητο που κινείται αργά μέσα σ’ αυτή την αστική λάβα ακούγεται το πρώτο παιχνίδισμα, το αργόσυρτο, πάνω στα πλήκτρα, πριν ορμήσει ακάθεκτο το synthesizer, σε όλο του το μεγαλείο. Είναι η εισαγωγή του “Borderline”, αυτές οι αθώες φούσκες που φουντώνουν από το παιδικό πλαστικό παιχνίδι με τη στεφάνη και το δοχείο με νερό και Palmolive, είναι οι φούσκες που σιγά σιγά γίνονται οθόνες που προβάλουν το όνειρο, αντανακλώντας τα φώτα της πόλης, αναδύοντας τις μυρωδιές της και αναπαράγοντας τους ήχους της.
Αυτό όλο κι όλο. Τίποτε πιο συναρπαστικό. Δεν πέρασε η Madonna, ας πούμε, μπροστά από το αυτοκίνητο του αφηγητή στα zebra tracks της Mercer St. Δεν σταμάτησαν οι μουσικές για να παίξει στο ραδιόφωνο η είδηση για την έκρηξη στο Τσερνόμπιλ. Δεν εμφανίστηκε, τρομακτικό, πάνω από το Puck Building κάποιο από τα φαντάσματα που κυνηγούσαν οι Ghostbusters. Ένα αυτοκίνητο έπαιζε ένα τραγούδι κι αυτό το τραγούδι έμεινε για πάντα στο μυαλό του φίλου μας σαν το πιο ταιριαστό τραγούδι στην εικόνα της Νέας Υόρκης που ανέπνεε γεμάτη ανεμελιά μπροστά στα μάτια του εκείνη την ώρα. Αυτό όλο κι όλο.
Ένα αυτοκίνητο έπαιζε ένα τραγούδι κι αυτό το τραγούδι έμεινε για πάντα στο μυαλό του φίλου μας σαν το πιο ταιριαστό τραγούδι στην εικόνα της Νέας Υόρκης που ανέπνεε γεμάτη ανεμελιά μπροστά στα μάτια του εκείνη την ώρα. Αυτό όλο κι όλο.
Το “Borderline” ήταν κάπως παράταιρο σε σχέση με το υπόλοιπο ντεμπούτο άλμπουμ της Madonna. Ήταν πιο “μαύρικο” τραγούδι. Πιο Motown. Οι πινελιές της παραγωγής ήταν λιγότερες, τα synthies πιο μαζεμένα, τα φωνητικά της (που έπαιζαν πιο γρήγορα, για να την κάνουν να ακούγεται πιο νέα, με αποκορύφωμα το “I Know It”, όπου ακούγεται σαν τη Minnie Mouse) ήταν αφημένα ελεύθερα. Αν το υπόλοιπο “Madonna” ήταν ο ορισμός του new wave disco, το “Borderline” ήταν σαν το κρυμμένο διαμάντι στο b-side του “Never Knew Love Like This Before” που ερμήνευσε η Stephanie Mills το 1980. Αυτό εδώ εννοώ:
https://www.youtube.com/watch?v=FLbC0dRIjX0
Oh wait! Μα η εισαγωγή είναι σχεδόν ίδια. Ο Reggie Lucas, που μια φορά κι ένα καιρό εκτελούσε χρέη session μουσικού για τον Miles Davis, έχει γράψει και τα δύο τραγούδια. Ή, καλύτερα, εξέλιξε ένα όμορφο τραγούδι και το έφτασε στο επίπεδο του αριστουργήματος. Ήταν επίσης και ο παραγωγός του “Madonna”. Φούσκωσε τα υπόλοιπα, τα “disco” τραγούδια του δίσκου, με ό,τι μπλιμπλίκια είχε στη διάθεσή του, αλλά φρόντισε το δικό του, το “Borderline” να βγει όσο πιο αυθεντικό γινόταν. Να θυμίζει girl groups της χρυσής εποχής της R&B και να αναδύει γλυκιά αθωότητα. Η Madonna ξεκινούσε μόλις τότε τη σόλο καριέρα της. Δεν είχε ακόμη φορέσει τα χίλια της πρόσωπα, δεν είχε εφεύρει τις διάφορες περσόνες της. Είχε μόνο τολμήσει μία εξέλιξη, αρκετά ομαλή, από το κορίτσι των punk groups Breakfast Club και Emmy, στην λίγο πιο ώριμη και λίγο πιο προσιτή Madonna – σκέτο. Απείχε πολύ, βέβαια, από το να είναι γλυκιά και αθώα, αλλά ένα τέτοιο ρόλο μπορούσε να τον παίξει εύκολα. Κι η καλύτερη απόδειξη είναι αυτό το αριστούργημα, το καλύτερο τραγούδι που ερμήνευσε ποτέ.
Εδώ πρωτοακούμε την πρωτότυπη μελαγχολία με την οποία στόλισε μερικές ακόμη από τις πιο σπουδαίες της ερμηνείες (βλέπε “Like A Prayer” ή “Papa Don’t Preach”).
Εδώ πρωτοακούμε την πρωτότυπη μελαγχολία με την οποία στόλισε μερικές ακόμη από τις πιο σπουδαίες της ερμηνείες (βλέπε “Like A Prayer” ή “Papa Don’t Preach”). Εδώ, επίσης, ενθρονίζεται ως dance queen σε μια εποχή που είχε κάνει στην άκρη τη dance μουσική. Κι ας μην ήταν το “Borderline” το πρώτο single από το “Madonna” (είχαν προηγηθεί τα “Everybody”, “Burning Up”, “Holiday”, “Lucky Star”), ή ίσως ακριβώς γι’ αυτό. Το τραγούδι βγήκε σε μορφή single περίπου όταν ξεκίνησε το promotion του επόμενού της άλμπουμ, το Φεβρουάριο του 1984, ενάμισι χρόνο μετά το “Everybody”, πατώντας πάνω στο δρόμο που είχαν ανοίξει τα υπόλοιπα τέσσερα και ξεκαθαρίζοντας το τοπίο για να έρθει να σαρώσει το “Like A Virgin” το φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς.
To “Borderline” όμως δεν είναι μόνο ένα πολύ καλό τραγούδι με μια πολύ καλή ερμηνεία. Ούτε είναι απλά το απόλυτο soundtrack για τη Νέα Υόρκη της Madonna και την αναβίωση της χορευτικής pop με τον τρόπο που επέβαλε η καινούργια της βασίλισα. Συνοδευόταν από ένα video clip που σήμερα αποτελεί την καλύτερη αναφορά στα ’80s, και που τότε διέλυε κανόνες και -όπως σχεδόν όλα της τα videos- έγραφε ιστορία. Ξαναβλέποντάς το, 33 χρόνια μετά, κολλάς στα ντυσίματα, τα κουρέματα, στο break dance στο δρόμο, στο attitude της εποχής (αυθάδεια, τσιχλόφουσκα, μαγκιά αλλά και απλόχερα χαμόγελα και όρεξη για σχέσεις γεμάτες και στιγμές που δεν ξεθωριάζουν όσο περνάει ο χρόνος). Επίσης παρουσιάζει με πολύ πλούσιο τρόπο την πρώτη περσόνα που έστησε η Madonna: Το μετά-punk girl.
Ήταν ένα όνειρο που ξέραμε ότι σύντομα θα κάναμε πραγματικότητα. Ακόμη κι ως αστείο για τις προηγούμενες γενιές που μας χάζευαν να μεγαλώνουμε σαν κάποιο είδος τσαρλατάνων, αυτό το punk καθιερωνόταν γρήγορα και άλλαζε πολλά.
Παρένθεση εδώ, γιατί αυτό με το punk (αυτό το είδος punk που ντυνόταν η Madonna και στη συνέχεια όλοι οι υπόλοιποι το 1984) έχει τεράστια σημασία. Δεν ήταν μόνο τα τραγούδια που άλλαζαν τον τρόπο που ζούσαμε τότε. Που μεγαλώναμε, για την ακρίβεια. Οι ήρωες της ποπ κουλτούρας, εξ άλλου, ποτέ δεν την επηρέασαν μόνο χάρη στη βασική τους τέχνη. Το ντύσιμο που καθιέρωνε η Madonna απελευθέρωνε μια ολόκληρη γενιά και της χάριζε αυτοπεποίθηση να πειραματιστεί με πολλά πράγματα, να βγει από τη συντήρηση. Ειδικά για την Ελλάδα εκείνης της περιόδου, όπου μέχρι πριν 1-2 χρόνια πηγαίναμε ακόμη στο σχολείο με ποδιές, αυτό που βλέπαμε στο “Borderline”, όταν το έβαζε ο Γιώργος Γκούτης στο “Μουσικόραμα”, ήταν ένα όνειρο ακόμη πιο έντονο απ’ αυτό που ζωγράφισε η αφήγηση με την οποία ξεκίνησα το παρόν post. Αλλά ήταν ένα όνειρο που ξέραμε ότι σύντομα θα κάναμε πραγματικότητα. Ακόμη κι ως αστείο για τις προηγούμενες γενιές που μας χάζευαν να μεγαλώνουμε σαν κάποιο είδος τσαρλατάνων, αυτό το punk καθιερωνόταν γρήγορα και άλλαζε πολλά. Μιλώντας γι’ αστείο, ορίστε εδώ δεξιά και μια δική μου φωτογραφία από τον αποκριάτικο χορό του σχολείου μου, το ’85 ή το ’86 στην Αυτοκίνηση.
Πίσω στο video clip και στο πώς αναστάτωνε την δική του εποχή: Και μόνο το ότι η Madonna φλερτάρει με ένα Λατινοαμερικανό, ήταν τεράστιο. Μέχρι τότε, οι άσπροι έπρεπε να πηγαίνουν μόνο με άσπρους, οι μαύροι με μαύρους, οι Λατίνοι με Λατίνους, οι κίτρινοι με κίτρινους (και κίτρινες, Λατίνες, μαύρες, άσπρες αντίστοιχα και αντίστροφα προφανώς, αλλά μάλλον καταλαβαίνεις πού θέλω να το πάω). Η Madonna ξεκίνησε να σπάει ταμπού με το “Borderline” και δεν σταμάτησε ποτέ. Ήταν γυρισμένο στο Los Angeles, επίσης, που ήδη σήμαινε ότι η Madonna ξέφευγε από τα (όχι και τόσο στενά είναι η αλήθεια) όρια του καλλιτεχνικού κύκλου της Νέας Υόρκης, όπου σχεδόν τα πάντα επιτρέπονταν, και πλέον είχε την αυτοπεποίθηση να πει αυτό που είχε να πει σε όλο τον κόσμο. Με το “Borderline” στην ουσία αψηφούσε τα borders, κι έκανε το πρώτο βήμα ώστε αργότερα να μπορεί να κάνει ώτο-στοπ ολόγυμνη στο δρόμο ή να φιλιέται στο στόμα με άλλες pop stars και η υφήλιος να χειροκροτά αντί να σχολιάζει αρνητικά.
Μη χάνουμε όλο χρόνο με λέξεις όμως. Ιδού το περιβόητο βίντεο:
Συνοψίζοντας, λοιπόν, όλα αυτά που με κάνουν να δώσω τον τίτλο του καλύτερου τραγουδιού της Madonna στο “Borderline”, έχουμε: Το μαγκάκι punk-ο-κόριτσο που έκανε μια ολόκληρη γενιά να ανεβάσει την αυτοπεποίθησή της, τραγουδά σαν εύθραυστη R&B ιέρεια, γεφυρώνοντας δύο εποχές πριν ανοίξει μια τρίτη, τη δική της, αψηφώντας όρια και ταμπού, και το κάνει σε ένα τραγούδι γεμάτο απολαυστικά στοιχεία. Από το ονειρικό πιανάκι της εισαγωγής, στο synthesizer που ζωγραφίζει μελωδία με τον καλύτερο τρόπο που το είχε κάνει ένα synthesizer μέχρι τότε, στις αναπάντεχες γέφυρες του “Just try to understand, I’ve given all I can” που της επιτρέπουν να απογειώνει την εκφραστικότητά της, και βέβαια στο ρεφρέν που αντί να εκτοξεύσει τη δυναμική του τραγουδιού, μετά την πάσα που του έχει κάνει το “you got the best of me”, δίνει αντ’ αυτού μια άλλη τροπή στην ιστορία, αποκαλύπτοντας τον ευάλωτο εαυτό της Madonna που κρύβεται πίσω από το αυθάδικο μάσημα της τσιχλόφουσκας και το στερέωμα των Wayfarers χαμηλά στη μύτη. Τα backing vocals στο κλείσιμο απλά υπογράφουν το μεγαλείο του κομματιού, που έχει κάπως αδικηθεί, λόγω κυρίως της τεράστιας διάρκειας στην καριέρα της Madonna που κατέστησε τις μακρινές αναμνήσεις από την καριέρα της αμέσως μετά τους Breakfast Club και Emmy να μοιάζουν περίπου σαν αναφορές στην Ιουράσια περίοδο. Ελπίζω ότι με τις χίλιες τόσες λέξεις που τού αφιέρωσα ως εδώ να σε έχω πείσει να το ξανανακαλύψεις.
Στο νο.2 μου έχω αυτό που πιθανότατα οι περισσότεροι έχουν στο 1 τους.